De tweede wet van de thermodynamica:
      mooie theorie, maar is die wet wel ergens toepasbaar?

Wat zegt de tweede wet van de thermodynamica?

Er blijken verschillende formuleringen te zijn (1). Wat ik op school geleerd heb, en vermoedelijk ook de meest gangbare formulering is, draait rond het begrip entropie, waarbij dat entropie dan staat voor graad van wanorde. De wet klinkt dan:

De entropie van een geïsoleerd systeem dat niet in evenwicht is, neemt in de loop van de tijd toe, tot het maximum voor dat geïsoleerde systeem is bereikt. Die toestand met de maximale entropie is de evenwichtstoestand.

Vooral de consequentie hiervan is bekend:

In een gesloten systeem kan de entropie - graad van wanorde - alleen maar toenemen of hoogstens gelijk blijven.

Altijd maar meer wanorde? Klinkt niet goed. Is dit wel zo? Nee, dit is te kort door de bocht. Het is alleen zo in een gesloten systeem.

Bestaat een gesloten systeem wel?

Ik heb erover nagedacht en hoe meer ik erover nadacht, hoe meer ik tot de vaststelling kwam dat een perfect gesloten systeem wellicht niet bestaat. Een eenvoudig voorbeeld: is de planeet aarde een gesloten systeem? Het is een zelfstandig iets, afgesloten van de rest. Maar stel dat de zon plots niet meer zou schijnen, wat dan? De aarde is van tal van zaken afhankelijk, onder andere van de zon. De aarde is helemaal geen gesloten systeem.
Dit is maar een voorbeeld, maar er is nog een veel grotere klepper. Waaruit bestaat om het even wat? Uit atomen. Is een atoom een gesloten systeem? Nee. Dit vraagt wat uitleg. We keren terug naar onze planeet aarde. De aarde heeft extra energie nodig om rond de zon te draaien. Heeft ze die energie niet, dan zal ze in een spiraalbeweging naar de zon toe gaan en er uiteindelijk opvallen. Van waar komt deze extra energie? Van uit het nulpuntenergieveld. Dit nulpuntenergieveld behoort niet tot de aarde, het is overal - in de ganse kosmos - aanwezig. Het is bijgevolg extern, het behoort niet tot de aarde. Ook om die reden is de aarde geen gesloten systeem.
Met het atoom hebben we iets gelijkaardigs: de elektronen draaien rond de atoomkern. Zonder extra energie vallen ze op de kern en dan is er geen atoom meer. Het atoom is afhankelijk van het nulpuntenergieveld, wat extern is.

Persoonlijk ga ik ervan uit dat de tweede wet van de thermodynamica correct is, alleen vraag ik mij af of dit geen theorie is die nergens toepasbaar is.
Het doet me denken aan een punt. Op school geleerd: een punt is oneindig klein. Stel dat je een punt hebt van één atoom groot - dit kan je met een elektronenmicroscoop niet zien - dan is dit geen punt, het is niet oneindig klein. We herhalen de vraag: bestaat een punt? Theoretisch wel, maar in de praktijk niet. De kans is groot dat dit - op de keeper beschouwd - met de tweede wet ook zo is.

Leve het leven

Waarover gaat de tweede wet van de thermodynamica? Over dode materie. Leven kan nooit een gesloten systeem zijn, daar bestaat geen enkele twijfel over.
Voor wie zou twijfelen, toch even een voorbeeld: ons lichaam. We krijgen warmte van buiten af, we ademen, we nemen voedsel tot ons, we scheiden afvalstoffen af, en zo voort. Geen enkel levend organisme is een gesloten systeem.

Leven op zich is als het ware een tegenhanger van entropie (graad van wanorde). Het leven kent ook wel wanorde, maar er is veel meer orde dan we ons bewust zijn. Wel is deze orde geen statische maar een dynamische orde, waar we meestal overheen kijken. Ons lichaam, en leven in het algemeen, is een zeer complex iets. We staan echter alleen stil bij wat er mank loopt.